ΟΙΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΑΚΗ

Το 1906 μια μικρή ομάδα εφήβων και νέων αντρών με μεγάλα όνειρα, δέκα περίπου άτομα, φεύγουν από τη Μονή της Νάξου και ταξιδεύουν με καϊκι για το λιμάνι του Πειραιά, από όπου επιβιβάζονται στο υπερωκεάνιο «Βασίλισσα» με προορισμό την άλλη πλευρά του ατλαντικού, ακολουθώντας το αμερικάνικο όνειρο. Ανάμεσα τους βρίσκεται και ο 22χρονος Αρτέμης Περιστεράκης, ο «Αρτίμαρος», που γεννήθηκε το 1884 στη Μονή της Νάξου & είναι ο παππούς του γράφοντος. Το πλοίο «Βασίλισσα» μετά από ταξίδι τριάντα ημερών θα καταπλεύσει στις ακτές της νέας ηπείρου, της Αμερικής. Οι δέκα νέοι μετανάστες από τη Μονή της Νάξου, δεν φτάνουν στη «νέα γη της επαγγελίας», ούτε «πλουτίζουν εύκολα και γρήγορα» όπως τους είχε παρουσιαστεί, ωστόσο σαν νέα, εργατικά και σκληραγωγημένα παιδιά βρίσκουν γρήγορα δουλειά στους σιδηροδρόμους της πολιτείας της Καλιφόρνια. Εργάζονται σε πολύ σκληρές συνθήκες, ζουν πολύ λιτά και αποταμιεύουν για το μέλλον τους.

Έξι χρόνια αργότερα, το 1912, στην πατρίδα ξεσπούν οι Βαλκανικοί πόλεμοι. Κράτησαν πολύ και στην διάρκεια τους η Ελληνική κυβέρνηση στέλνει έκκληση στους απόδημους μετανάστες να επιστρέψουν και να βοηθήσουν την πατρίδα στις δυσκολίες και στις ανάγκες του πολέμου. Οι νέοι αυτοί επικοινωνούν με την Ελλάδα, τα γράμματα πηγαινοέρχονται. Τότε οι εννέα από τους δέκα αυτούς νέους (γιατί ο ένας δυστυχώς είχε σκοτωθεί σε εργατικό ατύχημα) αποφάσισαν να επιστρέψουν στη Νάξο, να ενταχθούν στον Ελληνικό Στρατό ως εθελοντές και να πολεμήσουν για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Επιστρέφοντας στην πατρίδα, έφυγαν κατευθείαν για το μέτωπο.  

Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, ακολούθησε σχεδόν αμέσως ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος και κατόπιν η Μικρασιατική εκστρατεία. Δέκα (10) ολόκληρα χρόνια στρατιώτες, στα μέτωπα, και φτάνουμε πλέον στο 1922, όταν απολύονται με τιμές από τον στρατό.. Στο μεταξύ, στα «διαλείμματα» των επιστρατεύσεων, ο παππούς ο «Αρτίμαρος» παντρεύτηκε στη Μονή της Νάξου κι έκανε οικογένεια … Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή αποφασίζει να μην επιστρέψει στην Αμερική αλλά να συνεχίσει την ζωή του εδώ στον τόπο που γεννήθηκε, αγάπησε και πολέμησε για την απελευθέρωσή του και για ένα καλύτερο μέλλον για την οικογένειά του.

Η οικογένεια Περιστεράκη ήταν πάντοτε αγροτική οικογένεια, με μεγάλη και ιδιαίτερη παράδοση στην αμπελουργία και την οινοποίηση, καθώς και στην απόσταξη και την παραγωγή ρακής, τιμώντας τις κρητικές της ρίζες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η οικογένεια Περιστεράκη αιτήθηκε και έλαβε μία από τις πρώτες άδειες κλασματικής απόσταξης και παραγωγής ρακής που εκδόθηκαν μετά τη σύσταση του νέου Ελληνικού έθνους. Η αρχική άδεια απόσταξης που δόθηκε στην οικογένεια μετά την τουρκοκρατία, βρίσκεται στα χέρια μου με χρονολογία έκδοσης 1836, καθώς και τα παλιά καζάνια της ρακής.

Έτσι, ο παππούς Αρτέμης επανεγκαθίσταται στην Νάξο και επενδύει εκεί τα χρήματα που είχε εξοικονομήσει στην Αμερική, αγοράζοντας μια μεγάλη αγροτική έκταση και φυτεύοντας αμπελώνες στην εύφορη αγροτική περιφέρεια της Μονής Νάξου, στη  δυτική πλευρά του όρους «Φανάρι», τους οποίους ονομάζει «Γλυκάδες». Χαρακτηριστική της αγάπης για τον τόπο του και την αμπελουργία είναι και η εξής πέρα για πέρα αληθινή ιστορία: Του είχαν προταθεί δύο επιλογές επένδυσης των χρημάτων που είχε μαζέψει στην Αμερική. Είτε να αγοράσει αυτή την αγροτική έκταση στη Μονή Νάξου, είτε να αγοράσει ένα μεγάλο αγρόκτημα στην .... Αθήνα στις σημερινές οδούς Χαλκοκονδύλη και 3^ης Σεπτεμβρίου, στη σημερινή πλατεία Λαυρίου, λίγο πιο κάτω από την Ομόνοια (ναι εκεί βρισκόταν … αγρόκτημα που το όργωναν με άλογα και το έσπερναν το 1923!!!). Και μαντέψτε τι επέλεξε ο παππούς … 

Είκοσι (20) με εικοσιπέντε (25) εντόπιες ποικιλίες αρχαίων σταφυλιών, παρμένες από παλιά αμπέλια του τόπου, φυτεύονται σε δέκα αχτιά (βαθμίδες) από πεζούλια πετρόχτιστα και ξεκινάει επαγγελματικά πια η παραγωγή κρασιού. Με την τεχνογνωσία της εποχής που έφερε από την Αμερική όπου δούλευε φτιάχνοντας σιδηροδρομικές γραμμές, φτιάχνουν ξύλινες ράγες που τις ονόμασαν «κατρακύλια» και εκεί επάνω κατρακυλούσαν τα βαρέλια με το κρασί για να το κατεβάσουν από το βουνό και να το μεταφέρουν στο χωριό κι από εκεί στο λιμάνι της Νάξου, από όπου φορτωνόταν σε μαούνες για τον Πειραιά και πουλιόταν στις διάσημες τότε πειραιώτικες ταβέρνες. Η δουλειά αυτή έφερε κέρδη, το κρασί ήταν εξαιρετικό και περιζήτητο, οπότε πολλοί συγχωριανοί του παππού ακολούθησαν αυτό το επάγγελμα, με αποτέλεσμα το μικρό αυτό ορεινό κρασοχώρι της Νάξου, κατά την περίοδο του μεσοπολέμου, να παράγει ετησίως πάνω από 150.000 οκάδες (περίπου 200 τόνους) κρασί.

Όταν όμως ξέσπασε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, το εμπόριο του κρασιού σταμάτησε, ήρθε η δυστυχία και η πείνα της κατοχής που θα οδηγήσει αμέσως μετά το τέλος του πολέμου τους ανθρώπους αυτούς σε μαζική μετοίκηση στην Αθήνα. Καθώς οι Μονιάτες ήταν τεχνίτες της πέτρας και της οικοδομής, βρήκαν μια νέα οικονομική διέξοδο, πολύ πιο προσοδοφόρα και η αμπελουργία στο χωριό εγκαταλείφθηκε. Αρκετοί όμως κράτησαν ένα μικρό αμπελάκι για το κρασί του σπιτιού.

Ο πατέρας μου, Ιωάννης Περιστεράκης, ο μικρότερος γιος του παππού Αρτέμη Περιστεράκη, που είχε φύγει 13 χρονών παιδί μετά την κατοχή για την Αθήνα και δούλευε στις οικοδομές, θα επιστρέψει στη Νάξο το 1960, μετά από θερμή παράκληση του γέροντα πατέρα του, ο οποίος του είπε χαρακτηριστικά:

«Αφού όλα μου τα παιδιά έφυγαν για την Αθήνα, έλα εσύ εδώ στο χωριό, να συνεχίσεις την καλλιέργεια των κτημάτων και των αμπελιών μας, να μη «ρημάξουν», να μη χαθούν οι κόποι μου μιας ζωής, να συνεχιστεί η παράδοση της οικογένειας και να έχω και εγώ ένα παιδί μου κοντά μου στα γηρατιά μου». 

Και έτσι έγινε. Ο πατέρας μου επέστρεψε στη Μονή της Νάξου, παντρεύτηκε, έκανε επτά (7) παιδιά και ο μεγαλύτερος είναι ο γράφων, γεννημένος το 1962. Επειδή λάτρευε τον πατέρα του και την αμπελουργία, από μωρό παιδί τον ακολουθούσε και περνούσαν όλη τους την ημέρα στα αμπέλια, ασχολήθηκε πολύ σοβαρά και με μεράκι με την αμπελουργία και κυρίως με την οινοποίηση των κρασιών, μάλιστα όχι μόνο των δικών του αλλά και όλου του χωριού, χρησιμοποιώντας τις παλιές δοκιμασμένες και πετυχημένες πρακτικές και επιμένοντας σε αυτές. 

Κατά παράδοση στον τόπο μας παράγονταν πάντοτε πολυποικιλιακά κρασιά από παμπάλαιες ποικιλίες σταφυλιών, που ευδοκιμούν εκατονταετίες στο μικροκλίμα της περιοχής μας. Τις τελευταίες δεκαετίες αρκετοί ντόπιοι της νέας γενιάς που ασχολούνται με την αμπελουργία και την οινοποίηση, σε μια προσπάθεια «εκσυγχρονισμού», φύτεψαν καινούργιες, ξενόφερτες ποικιλίες σταφυλιών και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή κρασιών μονοποικιλιακών ή διποικιλιακών όπως, π.χ. «Καμπερνέ Σοβινιόν»» και «Μερλό», αλλάζοντας το αρχαίο κρασί του τόπου μας που ήταν μπρούσκο, κεχριμπαρένιο - μέλινο στο χρώμα, με χαρμάνι αρωμάτων από αρχαίες ποικιλίες σταφυλιών αναμεμιγμένες σε ένα ποτήρι. 

Έτσι, με τη σειρά μας, εμείς της τελευταίας γενιάς της οικογένειας Περιστεράκη και συγκεκριμένα οι πέντε (5) υιοί του Ιωάννη Περιστεράκη, καθώς είμαστε μπολιασμένοι «από πάππου προς πάππου» με την αγάπη για τα αμπέλια, το κρασί και την παράδοση του τόπου και της οικογένειάς μας, ζητήσαμε από τον πατέρα μας να μας βοηθήσει με την βιωματική του εμπειρία και τεχνογνωσία να ανανεώσουμε τα παλιά αμπέλια που ήταν πια πολύ γερασμένα, δηλαδή να φυτέψουμε καινούριους αμπελώνες στον ίδιο τόπο, αλλά με τις αρχαίες ποικιλίες. Βρήκαμε  λοιπόν στα παλιά αμπέλια παλαιές προπολεμικές ρίζες από όπου πήραμε, με τη μέθοδο του «γκαστρωμένου κλίματος», φυτά γνήσια και φυτέψαμε νέα αμπέλια στον ίδιο τόπο, σε γειτονικά χέρσα κτήματά μας, «νιοτόπια», που είχαν δεκαετίες να καλλιεργηθούν και όπου το χώμα είναι πλούσιο και δυνατό, φυτεύοντας και καλλιεργώντας με την ίδια μέθοδο και τον ίδιο τρόπο που είναι κληροδοτημένος εδώ και αιώνες από γενιά σε γενιά. Τα κλίματα αυτά φυτεύτηκαν διάσπαρτα και ακανόνιστα, δεκαπέντε διαφορετικές ποικιλίες ανακατεμένες στο ίδιο αμπέλι, όπως γινόταν για αιώνες. Και ξεκινήσαμε να παράγουμε τα παραδοσιακά στάφυλα και να οινοποιούμε το παραδοσιακό κρασί του τόπου μας.

Όταν παρουσιάσαμε στην Γεωπονική Σχολή στο Τμήμα Οινολογίας αυτά τα στάφυλα, μας είπαν ότι τα περισσότερα για αυτούς ήταν εντελώς άγνωστα. Αναφέρουμε ενδεικτικά μερικές από αυτές τις αρχαίες ποικιλίες με την ντόπια βέβαια ονομασία τους: «Μπαστάρδικο», «Κουφόρογο», «Φλάσκα», «Ποταμίσι», «Αϊδάνι», «Τζέμερη», «Σταυροκυδωνάτο», «Μονοβασά», «Αυγουλάτο», «Μαντηλαριά», «Φωκιανό», «Τραγανό», «Σταυροχιώτικο», «Ψωριάτης», «Ροζακό» κλπ. Από αυτές τις αρχαίες ποικιλίες που είναι κατά 80% λευκές και 20% κόκκινες, αναμειγνύοντάς τες, παίρνουμε ένα κρασί στο χρώμα του τσαγιού ή του θυμαρίσιου μελιού. Είναι δηλαδή, ένα κρασί μεστό με όγκο και δύναμη, με έντονη γεύση και αρώματα, σαν ένα μπράντι φτιαγμένο από αρωματικά σταφύλια. 

Πρόσφατα το παρουσίασε το περιοδικό «Οι δρόμοι του κρασιού», αλλά και οι κορυφαίοι γευσιγνώστες του οίνου και τα σχόλια τους ήταν διθυραμβικά. Το κρασί μας το παράγουμε με εντελώς φυσικό τρόπο, η καλλιέργεια των αμπελιών γίνεται 100% χειρωνακτικά, δηλαδή στις αρχές του χειμώνα γίνεται το πρώτο κλάδεμα (το «καθάρισμα» του αμπελιού), έπειτα ξελάκκωμα με αξίνα για να συγκεντρώνεται το νερό της βροχής στην κάθε ρίζα, έπειτα δεύτερο κλάδεμα το Γενάρη, έπειτα σκάψιμο με αξίνα και τσάπισμα με αξίνα την Άνοιξη, έπειτα αργολόγισμα, δηλαδή αραίωμα του φυλλώματος κάθε αμπελόριζας, ώστε να παίρνει αέρα ο καρπός και να θρέφεται και να ωριμάζει από τον ήλιο, και τέλος ένα σκέτο θειάφισμα με φυσικό θειάφι. Τα αμπέλια βρίσκονται σε υψόμετρο 600-700 μέτρων περίπου, σε απομακρυσμένο τόπο, σε ένα απόλυτα φυσικό περιβάλλον, αρκετά μακριά από οικισμούς, θορύβους και λοιπές ανθρώπινες δραστηριότητες, με αποτέλεσμα ένα πανέμορφο αποδημητικό πουλί, η «Μεθύστρα», να έρχεται κάθε Ιούνιο και κάνει τη φωλιά του στα φυλίζια του αμπελιού. Τα σταφύλια ωριμάζουν κάτω από τον κυκλαδίτικο ήλιο με το δροσερό αιγαιοπελαγίτικο αεράκι και με τις μουσικές από το σφύριγμα του τσοπάνη, τα κουδούνια των κατσικιών, το τιτίβισμα της «Μεθύστρας» και το τραγούδι των άλλων πουλιών από τις γύρω βελανιδιές, αλλάζοντας το χρώμα και τους ήχους του τοπίου στο γύρισμα των εποχών. 

Εμείς σαν οικογένεια, τα πέντε αδέλφια Περιστεράκη, υπό την «υψηλή» και αυστηρή επίβλεψη του πατέρα μας του μπάρμπα-Γιάννη που κοντεύει τα 90 (!!!), ασχολούμαστε προσωπικά (άλλοι κατ’ επάγγελμα, άλλοι σαν το αγαπημένο μας χόμπι) με όλη την παραγωγική διαδικασία, δηλαδή με όλα τα στάδια της αμπελουργίας, τον τρύγο, την οινοποίηση και ωρίμανση του κρασιού μας, την παραγωγή της ρακής μας. Ειδικά στην οινοποίηση και την ωρίμανση του κρασιού, η εμπειρία και οι πολύτιμες συμβουλές του πατέρα μας έχουν βοηθήσει να χρησιμοποιούμε αυστηρά παραδοσιακές μεθόδους, χωρίς χημικές παρεμβάσεις. Το κρασί μας ωριμάζει στα υπόγεια, δροσερά κελάρια της οικογένειας ως επί το πλείστον σε δρύινα βαρέλια, αλλά κάποιες ειδικές παραγωγές και σε ειδικά επεξεργασμένα και ειδικά τοποθετημένα πιθάρια.

Το κρασί αυτό είναι εντελώς φυσικό, μπρούσκο, με πολύ έντονα ευχάριστη  γεύση και αρώματα, τα οποία τα νοιώθει κανείς με την πρώτη γουλιά, τόσο στον ουρανίσκο, όσο και στον οισοφάγο κατά την κατάποση. Δεν ενδείκνυται να καταναλώνεται σκέτο ή πχ με συνοδεία κάποιο φρούτο. Η ένταση της γεύσης και των αρωμάτων του το καθιστά κατάλληλο να συνοδεύει φαγητά επίσης παραδοσιακά, με έντονη γεύση, όπως η πρωτεϊνη (ενίοτε και με λίγο λίπος!!), για παράδειγμα το χωριάτικο κρέας από βωοειδή, χοιρινά, αρνοερίφια ή πουλερικά των επαρχιών της πατρίδας μας, τα παραδοσιακά ώριμα τυριά του τόπου μας που έχουν έντονη γεύση (ο συνδυασμός  του κρασιού αυτού με το αρσενικό τυρί της Νάξου, το ώριμο κεφαλοτύρι, δίνει ένα μαγικό, μοναδικό γευστικό αποτέλεσμα).

ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΔΟΚΙΜΑΣΕΤΕ ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΜΑΣ; ΘΑ ΤΟ ΒΡΕΙΤΕ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ "ΕΔΩ".

Από το συγκεκριμένο πολυποικιλιακό κρασί, σε επίπεδο προχωρημένης ωρίμανσης, υπάρχει αυτή τη στιγμή διαθέσιμη μια μικρή ειδική παραγωγή του έτους 2013, παλαιωμένη σε δρύινα βαρέλια, περιορισμένης ποσότητας, το οποίο προσφέρουμε σε κάθε ενδιαφερόμενο. 

ΤΑ ΑΜΠΕΛΙΑ ΜΑΣ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ

ΦΑΡΚΟΝΙΚΟ